MITOLOGIA OD „A” DO „Z” cz.5

https://gfx.dlastudenta.pl/fotoalbum/032/550/88e/d63/635954
Persefona (inaczej Kora, czyli „młoda dziewczyna”) – zbierała kwiatki na łące, gdy ziemia rozstąpiła się, by ją pochłonąć. Tak właśnie porwał ją Hades, uwożąc na swym rydwanie. Jej zrozpaczona matka, Demeter, dowiedziawszy się prawdy, opuściła Olimp na znak protestu i sprawiła, że ziemia stała się jałowa i nie przynosiła plonów. Wówczas Zeus nakazał Hadesowi oddać Persefonę, ale było to już niemożliwe, gdyż dziewczyna zjadła w podziemiu ziarnko granatu, co ostatecznie związało ją z królestwem cieni. W drodze kompromisu postanowiono, że będzie wracać na ziemię na trzy czwarte roku, a pozostałe miesiące będzie spędzać z Hadesem. Wtedy Demeter podzieliła rok na cztery różne pory. Kiedy Persefona była z Hadesem, panowała zima, a gdy opuszczała królestwo podziemia, nastawała wiosna, a po niej lato i jesień.

Perseusz-heros uważany za syna Zeusa i przodka Heraklesa. Jako dziecko wraz ze swą matką, Danae, został zamknięty w drewnianej skrzyni I wrzucony do morza przez dziadka, przestraszonego przepowiednią, zgodnie z którą wnuk miał pozbawić go życia. Fale wyrzuciły jednak skrzynię na brzeg wyspy Serifos, gdzie chłopca i jego matkę odnalazł pewien rybak, który się nimi zaopiekował. Gdy Perseusz dorósł, władca wyspy zażądał, by przyniósł mu głowę gorgony Meduzy, której spojrzenie miało moc zamieniania człowieka w kamień. Ten zwrócił się o pomoc do bogów. Uzyskał protekcję Ateny i Hermesa, a od Hadesa dostał hełm, sprawiający, że stał się niewidzialny, oraz skrzydlate sandały. Udało mu się ściąć głowę gorgony, patrząc na jej odbicie na gładkiej tarczy Ateny. Wracając, zauważył Andromedę, przykutą do skały za winy jej matki. Zapłonął natychmiast miłością do niej i uwolnił dziewczynę. Po powrocie dowiedział się, że w międzyczasie król Sefiros zgwałcił jego matkę. Przy pomocy głowy gorgony zamienił jego i cały dwór w głazy, a samą głowę potwora oddał Atenie, która umieściła ją na swej tarczy. Później wziął udział w igrzyskach, zorganizowanych przez króla Louisy. Rzucony przez niego dysk zmienił tor lotu i śmiertelnie ugodził jego dziadka, siedzącego na widowni, spełniając w ten sposób proroctwo.

Posejdon-brat Zeusa, bóg mórz, trzęsień ziemi, sztormów i burz oraz patron rybaków. W walce z Kronosem i Tytanami dzierżył trójząb, podarowany mu przez cyklopów. Jego uderzeniami potrząsał morzem i lądem. Po zwycięstwie przypadło mu w udziale królestwo oceanu i zamieszkał odtąd w jego głębinach. Miał sporo niezwykłych potomków, jak choćby cyklop Polifem, dobrze znany Odyseuszowi (zob. s. 550), a z jego związku z gorgona Meduzą pochodził Pegaz-skrzydlaty koń. Często kłócił się z innymi bogami o władzę w ważniejszych miastach:Atenach, Koryncie czy Argos, ale i tak najbardziej nienawidził Trojan, którzy rozgniewali go, nie odwdzięczając się za pomoc przy budowie ich miasta.

Prometeusz-jak na kogoś o imieniu „zaradny”, wykazywał się rażącym brakiem zapobiegliwości. Pragnąc pomóc ludziom, wykradł z Olimpu ogień, za co Zeus srodze go ukarał, przykuwając łańcuchem do skały na Kaukazie i nasyłając nań orla, który szarpał jego wciąż odrastającą wątrobę. Następnie wysłał Pandorę do jego brata, Epimeteusa („niezaradny”). Gdy ta, powodowana ciekawością, otwarła puszkę, na świat przedostało się cale zło i jedyna pocieszycielka nadzieja. Co do Prometeusza, to został ostatecznie uwolniony przez Heraklesa, któremu udzielił rady w jednej z jego dwunastu prac.

Sąd Parysa-bogini niezgody, Eris, doprowadziła do kłótni między Ateną, Herą a Afrodytą, ciskając między nie złote jabłko, z przeznaczeniem dla najpiękniejszej spośród nich. Żaden z bogów nie chciał narażać się boginiom, rozstrzygając spór, i w końcu Hermes zaprowadził je na szczyt góry Ida, gdzie Parys, syn Priama, króla Troi, miał podjąć decyzję, której z nich należy się jabłko. Wszystkie próbowały go przekupić: Atena obiecywała mądrość i zwycięstwo w walce, Hera całe królestwo Azji, a Afrodyta ostateczna triumfatorka w tym konkursie miłość Heleny spartańskiej.

Tezeusz, Ariadna i Minotaur-ojciec Tezeusza, Egeusz, król Aten, odesłał go jako dziecko, w trosce o jego bezpieczeństwo, daleko od rodzinnego miasta. Jego syn powrócił jako szesnastoletni młodzieniec o niebywałej sile, by odebrać broń, pozostawioną dlań przez ojca. Czekało go niespokojne życie pełne przygód, z których najsłynniejszą miało stać się zabicie Minotaura na Krecie. Jej władcy, królowi Minosowi, co dziewięć lat posyłano daninę w postaci siedmiu młodzieńców i siedmiu dziewcząt, które rozszarpywał Minotaur. Ten pół byk i pólczlowiek był owocem zwierzęcej żądzy królowej Pasyfae i wielkiego byka, przysłanego przez Posejdona. Minotaura trzymano w pałacu na Krecie, zwanym Labiryntem. Ariadna, córka Minosa, pokochała Ateńczyka i pomogła mu zabić potwora. Dała mu kłębek nici, którymi znaczył drogę w pałacu i dzięki którym mógł, zgładziwszy Minotaura, odnaleźć wyjście. Towarzyszyła mu później w ucieczce z wyspy, lecz on porzucił ją na Naksos. Tu z kolei dostrzegł ją Dionizos, który zlitował się nad zrozpaczoną dziewczyną i sam się z nią ożenił. A Tezeusz, wracając do Aten, zapomniał zmienić czarne żagle na białe (na znak zwycięstwa), przez co Egeusz, przekonany, że jego syna rozszarpał Minotaur, rzucił się do morza, które odtąd nazywa się Egejskim.

Tytani-sześciu synów Gai i Uranosa. Ich siostry, z którymi mieli spłodzić najprzeróżniejsze bóstwa, nazywały się tytanidy. Najmłodszym z nich byt Kronos, który, strąciwszy z tronu ojca, przywrócił braciom władzę. Stracili ją jednak na rzecz mieszkańców Olimpu, pod wodzą Zeusa, po straszliwej walce zwanej tytanomachią.

Uranos-uosobienie Nieba; z jego związku z Gają (Ziemia) zrodzone zostało liczne potomstwo, w tym Kronos (zob. s. 549) i tytani (zob. wyżej). Gaja, przerażona nienasyconą żądzą małżonka, zwróciła się po protekcję do swych synów, z których jedynie Kronos zgodził się jej pomóc. Sierpem obciął organy płciowe Uranosa i wrzucił je do morza, przyczyniając się do narodzin Afrodyty (zob. s. 546).

Wojna trojańska-kiedy Menelaos, król Sparty, uświadomił sobie, że Parys uciekł z jego żoną Heleną, wezwał do siebie swego brata, panującego w Mykenach Agamemnona. Razem zebrali całą potęgę Grecji, by odzyskać Helenę. Tak zaczął się konflikt zwany wojną trojańską, którego historia jest chyba największą z opowieści antycznego świata. Na jej kartach pojawiają się najznamienitsi z herosów: Ajaks, Achilles, Troitoa, Hektor, Parys, Priam, Diomedes i Eneasz. Nawet Iliada Homera opowiada o jednym tylko jej aspekcie -gniewie Achillesa. Trwająca dziesięć lat wojna, toczona o kobietę, była ostatnią walką dla wielu herosów. Miał ją rozstrzygnąć dopiero podstęp Greków, którzy wewnątrz wielkiego drewnianego konia, pozornie podarunku dla oblężonych Trojan, przemycili do miasta zastęp zbrojnych. Sprytny fortel wymyślił ponoć Odyseusz (zob. s. 550), który, podobnie jak większość tych, którzy przeżyli, miał spore kłopoty z powrotem do domu.

Zeus-był najwyższym z bóstw, władcą bogów i ludzi, choć władzę zdobył w drodze zbrojnych zmagań. Jego ojciec, tytan Kronos, przejął władzę, pozbawiając męskości swego ojca, boga niebios Uranosa, a sam drżał z obawy, że, zgodnie z przepowiednią, jedno z jego dzieci sięgnie po tron. Połknął więc wszystkie swe dzieci oprócz Zeusa, którego matka Reja ukryła w grocie na Krecie. Tutaj krzyki dziecka zagłuszali Kureci demoniczni wojownicy uderzając mieczami o tarcze. Gdy Zeus urósł, zatruł Kronosa, który zwymiotował całe swe potomstwo, z którego pomocą, przy współudziale cyklopów, udało mu się przegnać Kronosa i tytanów z Olimpu, siedziby bogów. Cyklopi dali mu groźną broń-piorun, który stał się symbolem jego władzy i potęgi, a także znakiem, że włada on również pogodą i deszczem. Zeus wykorzystywał swą pozycję, by utrzymywać porządek we wszechświecie, sprawować kontrolę nad innymi bogami i ludźmi i spełniać własne kaprysy. Wiele mitów mówi o jego rozlicznych metamorfozach, mających umożliwić mu zbliżenie się do śmiertelnych kobiet tak, by zazdrosna Hera niczego nie spostrzegła. Owocem jego licznych związków byli między innymi Herakles, Perseuszi Helena.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *