Kolejna zmiana

Problem Macedonii przyczynił się do końca kariery politycznej Mistotakisa. Wczesnym latem 1993 r. miody, ambitny minister spraw zagranicznych, Andonis Samaras, niezadowolony z polityki premiera, na fali odrodzonego greckiego nacjonalizmu założył nową partię – Politiki Aniksi (Polityczna Wiosna). Prawicowy program partii koncentrował się na problemie macedońskim. Coraz więcej posłów przechodziło z Nowej Demokracji do nowej partii, która pod koniec lata 1993 r. stała się silą, której nie można byto ignorować. Projekt surowej ustawy budżetowej przedstawiony przez rząd nie znalazł poparcia, co doprowadziło do ogłoszenia nowych wyborów parlamentarnych na październik 1993 r.

Ponadto Mistotakisa od ponad roku oskarżano o wykorzystywanie podsłuchów telefonicznych i kradzież antyków do swej olbrzymiej prywatnej kolekcji na Krecie. Był on również (jak sądzono) zamieszany w sprawę skandalu związanego z kontraktami dla państwowej firmy AGET.

Wielu sfrustrowanych zwolenników partii rządzącej zaczęto popierać PASOK. Papandreu zmierzał więc do kolejnego wyborczego zwycięstwa.

PO WYBORACH

Tak więc schorowany, zbliżający się do osiemdziesiątki Papandreu po raz trzeci został premierem. Szybko się zorientował, że sprzyjająca atmosfera nie będzie trwała tak dtugo jak dwanaście lat wcześniej.

PASOK zgodnie z przedwyborczymi obietnicami ponownie znacjonalizował miejską komunikację autobusową w Atenach, zniósł restrykcje dotyczące nagłaśniania oświadczeń grup terrorystycznych, próbował też poprawić sytuację w służbie zdrowia, a także doprowadził do postawienia Mitsotakisa przed sądem za nadużycia. W styczniu 1995 r. wszystkie oskarżenia w tajemniczy sposób /ostały wycofane, co dało powód do plotek o pojemnych rozmowach między Papandreu a jego odwiecznym rywalem.

W październiku 1994 r., po raz pierwszy z inicjatywy PASOK, władze lokalne wybierane były w bezpośrednich wyborach na terenie regionów, a nie wyznaczane odgórnie w Atenach. W samej stolicy zwyciężył kandydat Narodowej Demokrncji, Dimitris Avramopoulos, wyprzedzając przedstawiciela PASOK, Teodorosa Pangalosa. Podobnie byto w Salonikach, gdzie również zwyciężył członek tej partii. Władza samorządowa w Patras wróciła w ręce PASOK.

Rok później, w marcu, odbyły się w parlamencie wybory prezydenckie, mające wyłonić następcę dla 88-letniego Karamanlisa. Zwyciężył w nich popierany przez PASOK i Politikf Aniksi Kostis Stefanopoulos, byty przywódca rozwiązanej partii DIANA (Demokratyczna Odnowa), będącej (podobnie jak Polotiki Aniksi) odłamem Narodowej Demokracji. Kandydaturę tego prawnika, którego omijały skandale, przedstawił Samaras, a Papandreu ją zaakceptował, uzyskując gwarancję, że jego partia spokojnie doczeka końca swej czteroletniej kadencji.

Jeśli chodzi o skandale, to największy w 1995 r. związany był z więzieniem o zaostrzonym rygorze w Korydaltos, w którym przebywali Koskotas i członkowie junty. Między dwiema zorganizowanymi próbami zbiorowej ucieczki, odkryto, że stąd właśnie kontrolowany jest szeroki rynek handlu narkotykami. W celi Koskotasa jakimś cudem znalazła się prostytutka, a w biurze naczelnika więzienia – spore ilości broni, amunicji i narkotyków.

W listopadzie 1995 r. Grecja zniosła embargo nałożone na Macedonię, gdy ta wniosła wymagane poprawki do tekstu konstytucji i usunęła irytującą Greków gwiazdę ze swej flagi. Otwarto granice, zaczął się handel i ruch turystyczny. Stosunki między tymi państwami uległy normalizacji, choć pozostała jedna kwestia sporna-nazwa. Proponowano „Nową Macedonię” lub „Górną Macedonię”, ale z końcem 1999 r. wszyscy używali jeszcze wersji „Dawna Jugosłowiańska Republika Macedonii”.

KONIEC ERY

Coraz bardziej problematyczne stawało się dalsze przewodnictwo w PASOK i rządzie 76-letniego Papandreu, który nie zamierzał rezygnować z władzy mimo oczywistych oznak starczego zdziecinnienia. Wyżsi rangą członkowie partii coraz głośniej wyrażali swe niezadowolenie.

Z końcem 1995 roku Papandreu ciężko zachorował i znalazł się na intensywnej terapii w szpitalu Onassisów. Ponieważ konstytucja nie przewidywała zmiany niesprawnego (lecz żyjącego) premiera, państwo pozbawione byto właściwie kierownictwa przez dwa miesiące, aż do potowy stycznia. Wtedy dopiero na wpół przytomny stary demagog zrezygnował z funkcji premiera (choć nie lidera partii). „Klika pałacowa” Mimi Liani i jej wiernych zastępów została pobita w parlamentarnym glosowaniu nad następcą, którym został ostatecznie neutralny i powszechnie szanowany technokrata, Kostas Simitis.

Obejmując urząd, udzieli! On wypowiedzi, która jednoznacznie sugerowała, że jego linia postępowania będzie inna niż poprzednika. Powiedział on między innymi: „Nieprzejednany nacjonalizm Grecji to efekt poczucia rozpaczy i beznadziejności, istniejącego w naszym społeczeństwie. Jest on główną przyczyną zatargów z naszymi sąsiadami na Bałkanach i problemów w stosunkach z Europą.”

Wagę tych słów już wkrótce miała sprawdzić rzeczywistość. Kiedy doszło do napiętej sytuacji w relacjach z Turcją i manifestacji sity wokół niezamieszkanej wysepki Imij w Dodekanezie, Simitis ostatecznie ugiął się pod presją Stanów Zjednoczonych i ONZ, nakazując wycofanie greckiej floty.

Jego poprzednik zaś przegrał w walce ze swą chorobą 22 czerwca 1996 r., co zapoczątkowało powszechną i intensywnie manifestowaną żałobę. Był to bowiem rzeczywiście koniec ery-z wielkich postaci powojennej greckiej polityki pozostał przy życiu jedynie Karamanlis (zmarł niecałe dwa lata później) i Papadopoulos (umarł w więzieniu, w czerwcu 1999 r.). Trwa już wynoszenie na piedestał Andreasa, ulice w mniejszych miastach, gdzie zawsze cieszył się szacunkiem, nazywane są jego imieniem, jednakże długoterminowy werdykt historii może być nieco mniej łagodny.

Po śmierci Papandreu zwołano letnią konferencję PASOK, na której Simitis zapewnił sobie dalsze przewodnictwo w partii, udobruchawszy swego największego wewnętrznego przeciwnika, szefa kadr Papandreu, Akisa Tsochadzopoulosa, obietnicą wysokiego stanowiska w rządzie (obecnie jest on ministrem obrony). Po kongresie, wykorzystując falę sympatii dla PASOK związaną ze śmiercią przywódcy partii, Simitis zarządził wybory powszechne na wrzesień 1996 r.

Ich wyniki były zgodne z oczekiwaniami: 162 miejsca dla PASOK, przy 108 dla Narodowej Demokracji. Biorąc pod uwagę fakt, że programy obu partii niewiele się różniły, ważne było, która z nich będzie w stanie lepiej wykorzystać swe ewentualne zwycięstwo. Zadawano sobie jeszcze pytanie, czy na wyborców podziała nacjonalizm lidera Narodowej Demokracji, Miltiadesa Everta. Największym zaskoczeniem była ostatecznie porażka Politikf Aniksi Samarasa, zwłaszcza że trzy lewicowe odłamy wypadły całkiem nieźle: 11 mandatów zdobyta KKE pod przywództwem Aleki Paparigi 10 – Synaspismos, 9 – Demokratyczny Ruch Społeczny (DIKKI). Na stanowisku lidera Narodowej Demokracji Everta zastąpił bratanek Karamanlisa, Kostas, który próbuje teraz odzyskać poparcie centrum.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *